Obowiązek Nauki i Obowiązek Szkolny
Menu lewe
- Obowiązek szkolny i obowiązek nauki - kogo dotyczy, formy spełniania
Niespełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji administracyjnej na podstawie art. 20 ustawy o systemie oświaty (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami). Przepis ten odsyła do trybu przewidzianego w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 z późniejszymi zmianami), określanej niżej jako "ustawa egzekucyjna". Na gruncie ustawy egzekucyjnej oba obowiązki należą do kategorii obowiązków o charakterze niepieniężnym (art. 1 i art. 2 § 1 pkt 3) i - co do zasady - są obowiązkami wynikającymi bezpośrednio z przepisów prawa (art. 3 § 1).
Obowiązek szkolny lub obowiązek nauki jest spełniany w szkole (art.16 ust. 5 i ust. 5a ustawy o systemie oświaty) lub poprzez równorzędny udział w zajęciach rewalidacyjno - wychowawczych albo w formach pozaszkolnych (art.16 ust. 7 i ust. 5a ustawy o systemie oświaty). Spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki może mieć miejsce także poza szkołą, na podstawie decyzji dyrektora szkoły - zezwolenia, o którym mowa w art.16 ust. 8 ustawy o systemie oświaty. W tym przypadku egzekwowany będzie obowiązek wynikający z decyzji administracyjnej (art. 3 § 1 ustawy egzekucyjnej). Uczęszczanie do szkoły to zasadnicza treść obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, nakierowana na ucznia.
Z obowiązkiem ucznia ściśle wiążą się szczegółowe obowiązki rodziców (prawnych opiekunów), wymienione w art. 18 ustawy o systemie oświaty:- dopełnienie czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły - pkt 1,
- zapewnienie regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne - pkt 2,
- zapewnienie dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć szkolnych - pkt3.
- Środki egzekucji administracyjnej
Wśród wymienionych w art. 1a pkt 12 lit. b ustawy egzekucyjnej środków egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym tylko grzywna w celu przymuszenia jest właściwa dla wyegzekwowania obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki. Grzywny nie stosuje się wobec ucznia, jako osoby małoletniej. Zgodnie z art. 120 § 2 ustawy egzekucyjnej, nieuczęszczanie dziecka do szkoły skutkować będzie nałożeniem grzywny na jego przedstawicieli ustawowych. Tym samym egzekwowany będzie rodzicielski obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne. Egzekucji podlega również obowiązek zgłoszenia dziecka do szkoły, skoro skutkiem zaniechania rodziców (prawnych opiekunów) będzie nieuczęszczanie dziecka do szkoły oraz obowiązek powiadamiania organów gminy o aktualnej formie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki. Podobnie na rodziców (prawnych opiekunów) a nie na dziecko, nakładana będzie grzywna w razie zaniechania wypełniania obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą. Grzywna nakładana może być wielokrotnie, z tego samego tytułu - aż do osiągnięcia pożądanego skutku, albo do osiągnięcia górnej granicy kwotowej. Aktualnie jednorazowo grzywna nie może przekroczyć, dla osób fizycznych, kwoty 5 000 zł, a łączna kwota grzywien - 10 000 zł (art. 121 § 2 i § 3). - Wierzyciel obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki
Wierzycielem obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki jest dyrektor szkoły, w obwodzie której dziecko zamieszkuje lub gmina, a zależy to od wieku ucznia. Gmina jest wierzycielem dla obowiązku wypełnianego przez młodzież w wieku 16-18 lat, a dyrektor w pozostałym zakresie wiekowym (art. 5 § 1pkt 2 ustawy egzekucyjnej oraz art. 19 ust. 1 ustawy o systemie oświaty).
Do podstawowych obowiązków wierzyciela należy:- wystosowanie upomnienia - art. 15 ustawy egzekucyjnej,
- wystawienie tytułu wykonawczego - art. 26 § 1 i art. 27 ustawy egzekucyjnej,
- wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie egzekucji - art. 26 § 1 i art. 28 ustawy egzekucyjnej.
- Powinności Dyrektora szkoły w ramach kontroli spełniania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki
Według art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkujące w obwodach tych szkół.
Czynności składające się na kompetencję kontrolną dyrektora:- kontrola wykonywania obowiązków rodziców (prawnych opiekunów), polegających na:
- dopełnieniu czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły,
- zapewnieniu regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne;
- współdziałanie z rodzicami (prawnymi opiekunami) w zakresie zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć szkolnych, a w przypadku spełniania obowiązku poza szkołą, na podstawie zezwolenia - w zakresie zapewnienia dziecku warunków nauki określonych w zezwoleniu;
- prowadzenie ewidencji spełniania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.
Czynności przed egzekucyjne podejmowane przez dyrektorów szkół podstawowych i gimnazjalnych:- Niespełnianie obowiązku szkolnego powinno spowodować podjęcie przez dyrektora czynności prawnych zmierzających do zastosowania środka egzekucyjnego.
- Pierwsza taka czynność wynika z zasady zagrożenia, a jest nią upomnienie. Według art. 15 § 1 ustawy egzekucyjnej adresatem upomnienia jest zobowiązany. Wymagana jest forma pisemna, zaś treść upomnienia to wezwanie do wykonania obowiązku, z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Dla celów dowodowych konieczne jest takie doręczenie upomnienia, aby można było ustalić dzień (datę), w którym doręczenie nastąpiło - czyli, w razie korzystania z drogi pocztowej, za zwrotnym poświadczeniem odbioru.
- Po upływie siedmiu dni, od dnia doręczenia upomnienia, wierzyciel może dokonać kolejnej czynności, przedegzekucyjnej. Jest nią wystawienie tytułu wykonawczego, o treści wyznaczonej art. 27 § 1 ustawy egzekucyjnej. Wzór tytułu wykonawczego związanego z obowiązkami o charakterze niepieniężnym ustalono na podstawie załącznika nr 24 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137 z 2001 r., poz. 1541 z późniejszymi zmianami).
- Następnie wierzyciel występuje z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Zgodnie z wymogiem art. 28 ustawy egzekucyjnej, ponieważ egzekucja dotyczy w omawianym przypadku obowiązku o charakterze niepieniężnym, dyrektor - wierzyciel powinien wskazać we wniosku środek egzekucyjny. Jest nim grzywna w celu przymuszenia - art. 1a pkt 12 lit.b pierwsze tiret i art. 119 ustawy egzekucyjnej.
- Wniosek oraz tytuł wykonawczy z załączonym dowodem doręczenia upomnienia składa się w organie egzekucyjnym, którym jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, jak stanowi art. 20 § 1 pkt 2 ustawy egzekucyjnej.
- W toku postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub osobę przez niego upoważnioną, dyrektor może występować z wnioskami i środkami procesowymi przysługującymi wierzycielowi. Może zastosować zażalenie na postanowienia oraz występować z wnioskami o zawieszenie lub umorzenie postępowania egzekucyjnego.
- kontrola wykonywania obowiązków rodziców (prawnych opiekunów), polegających na:
- Zadania Organu Prowadzącego
Zasadniczą rolą organu egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji, czyli wymuszenie na rodzicach (prawnych opiekunach) pożądanych zachowań dziecka i (lub) samych rodziców, drogą zastosowania grzywny w celu przymuszenia.
W gminie Strzelce Opolskie ustala się następujący tryb postępowania:- Kancelaria Urzędu Miejskiego w Strzelcach Opolskich przyjmuje wniosek dyrektora szkoły o wszczęcie egzekucji administracyjnej obowiązku szkolnego i nałożenie grzywny w celu przymuszenia. Do wniosku powinien być dołączony tytuł wykonawczy, upomnienie oraz dowód jego doręczenia.
- Kancelaria rejestruje wniosek i przekazuje go Gminnemu Zarządowi Oświaty i Wychowania w Strzelcach Opolskich.
- W przypadku niespełnienia ustawowych wymagań przez dyrektora szkoły GZOiW zwraca się z prośbą o uzupełnienie niezbędnej dokumentacji.
- Burmistrz Strzelec Opolskich - podpisuje postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia spełniania obowiązku szkolnego.
- Samodzielny referent jest odpowiedzialny za wysłanie postanowienia o nałożeniu grzywny do zobowiązanego (za zwrotnym poświadczeniem odbioru) oraz za archiwizację dokumentów.
- Samodzielny referent przekazuje Referatowi Budżetowemu w Urzędzie Miejskim informację o nałożeniu grzywny na zobowiązanego wraz z kopią postanowienia oraz jest odpowiedzialny za uzyskanie z Referatu Budżetu informacji o wywiązaniu się rodziców z postanowienia.
- Kancelaria Urzędu Miejskiego w Strzelcach Opolskich przyjmuje wniosek rodzica o umorzeniu grzywny, rejestruje go i przekazuje GZOiW.
- Dyrektor GZOiW dekretuje zadanie sprawdzenia zasadności umorzenia grzywny samodzielnemu referentowi.
- Samodzielny referent uzyskuje od dyrektora szkoły, na wniosek którego wszczęto postępowanie egzekucyjne, pisemną informację o wykonaniu obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego i przygotowuje projekt postanowienia o umorzeniu lub nieumorzeniu nałożonej grzywny.
- Burmistrz Strzelec Opolskich - podpisuje postanowienie.
- Samodzielny referent przekazuje Referatowi Budżetu Urzędu Miejskiego informację o umorzeniu nałożonej grzywny wraz z kopią postanowienia.
Gmina - zgodnie z ustawą o systemie oświaty - kontroluje spełnianie obowiązków: szkolnego lub nauki w przedziale wiekowym 16-18 lat. Zadanie to połączone jest z rodzicielskim obowiązkiem powiadamiania gminy o formie spełniania obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki (art. 18 pkt 5 ustawy oświatowej).
- W odniesieniu do uczniów w przedziale wiekowym 16-18 spełniających obowiązek nauki w szkole podstawowej lub gimnazjum dyrektor szkoły odpowiada za kontrolę i prowadzenie ewidencji tego obowiązku.
- Dyrektor gimnazjum odpowiedzialny za kontrolę obowiązku szkolnego przedstawia rodzicom ucznia kończącego szkołę informację o ustawowym obowiązku powiadamiania gminy o formie i miejscu spełniania obowiązku nauki (wzór informacji w załączniku do instrukcji) oraz wzór powiadomienia o spełnianiu obowiązku nauki w szkole ponadgimnazjalnej lub poza szkołą
- GZOiW przekazuje informacje od rodziców i dyrektorów szkół ponadgimnazjalnych o spełnianiu obowiązku nauki oraz o zmianach w tym zakresie dyrektorowi gimnazjum odpowiedzialnemu za ewidencjonowanie uczniów spełniających obowiązek nauki.
- Dyrektor gimnazjum zobowiązany jest do współpracy z gminą w zakresie kontroli realizacji obowiązku nauki, ułatwiającej egzekucję tego obowiązku.
Pliki do pobrania:
Powiadomienie o realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w szkole ponadgimnazjalnej (PDF, 81.26 KB, ilość pobrań: 1)Liczba odwiedzin: 15691